Fra Angelico_Annunciatie

Maria

Fra Angelico (1399-1455)

♦ De annunciatie ♦ (Museo Diocesano, Cortona)

Van de vier evangelisten beschrijft alleen Lucas het moment waarop Maria verneemt dat zij de moeder van de zoon van God zal worden. Haar instemming betekent het begin van Gods plan om de mensheid door Jezus ’menswording, dood en verrijzenis te verlossen van de erfzonde die Adam en Eva begingen

In de zesde maand zond God de engel Gabriël, naar de stad Nazareth in Galilea, naar een meisje dat was uitgehuwelijkt aan een man die Jozef heette, een afstammeling van David. Het meisje heette Maria.
Gabriël ging haar huis binnen en zei: ‘Gegroet Maria, je bent begenadigd, de Heer is met je’. Ze schrok hevig bij het horen van zijn woorden en vroeg zich af wat die begroeting te betekenen had. Maar de engel zei tegen haar: ‘Wees niet bang, Maria, God heeft je zijn gunst geschonken.
Luister, je zult zwanger worden en een zoon baren en je moet hem Jezus noemen. Hij zal een groot man worden en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd en God, de Heer, zal hem de troon van zijn vader David geven.
Tot in de eeuwigheid zal hij koning zijn, over het volk van Jakob en aan zijn koningschap zal geen einde komen’.

Maria vroeg aan de engel, hoe zal dat gebeuren? Ik heb immers nog nooit gemeenschap met een man gehad. De engel antwoordde; ‘De Heilige Geest zal over je komen en de kracht van de Allerhoogste zal je als een schaduw bedekken. Daarom zal het kind dat geboren wordt, heilig worden genoemd en Zoon van God. Luister en ook je familielid Elisabeth is zwanger van een zoon, ondanks haar hoge leeftijd. Ze is nu, ook al hield men haar voor onvruchtbaar, in de zesde maand van haar zwangerschap, want voor God is niets onmogelijk.
Maria zei: De Heer wil ik dienen, laat er met mij gebeuren wat U hebt gezegd. Daarna liet de engel haar weer alleen. (Lucas 1:26-38)

Zoals vaak in voorstellingen van dit thema door Italiaanse schilders speelt het gebeuren zich af in een loggia. Het evangelie heeft het vaag weg over ‘Maria’s huis’, de engel Gabriël is zo pas aangekomen, tussen de engel en Maria (die een gebedsboek op haar schoot heeft) aangebrachte opschriften geven de kern weer van het gesprek wat wij bij Lucas lezen. Maria’s houding, neigend naar de engel, de handen gevouwen op de borst, getuigt van nederige instemming.

God de bron van het licht laat een duif neerdalen. De vogel symboliseert de Heilige Geest en dringt op de lichtstraal door tot bij Maria. Tegelijkertijd met de aankondiging van Christus komst vindt de geestelijke bevruchting van Maria – lees de menswording van Jezus – plaats. De beeltenis van God, de Vader zelf is als een medaillon in de architectuur ingewerkt

De komst van Christus, die hier wordt aangekondigd, betekent voor de mensheid de verlossing van de erfzonde, die Adam en Eva als eerste mensen begingen en waardoor ze uit het Aards Paradijs werden verjaagd.
Voor hun voeten liggen verboden vruchten.
Fra Angelico brengt de twee scènes hier op didactische wijze samen. Het verbroken Oude Verbond tussen God en de mens wordt vervangen door een Nieuw Verbond in de persoon van Jezus.

Veel bloemen werden met Maria geassocieerd en werden dan ook uitbundig gebruikt in een context als die van de Annunciatie. Vaak staan ze in een zogeheten hortus conclusus (besloten tuin), op zichzelf ook weer een symbool voor een belangrijke eigenschap van Maria, haar zuiverheid, of, anders gezegd, haar maagdelijkheid.

De vijf taferelen van de predella (voetstuk) beelden belangrijke momenten van Maria’s leven uit, haar geboorte en huwelijk, de Visitatie, de ontmoeting van Maria en haar nicht Elisabeth, zwanger van Johannes de Doper, de aanbidding van Jezus door de drie wijzen of koningen uit het Oosten, de opdracht of tempelgang van Maria, de dood van Maria. Over Maria’s geboorte, opdracht en dood lezen we niets in de canonieke evangeliën, wel in apocriefe teksten.

Bron: de kunst van het kijken
Patrick de Rynck

De kunst van het kijken
Patrick de Rynck

Foto's
wikipedia