Rhinoscleroma

Monogrammisten N.N.
1645-1658
Kunstenaar uit de Nederlanden

♦ Oude man met uit groei aan zijn neus ♦

Deze niet-geïdentificeerde man met een uitgroei aan zijn neus is, naar zijn outfit te oordelen (zwarte rok, grijsgeel bont en een gousen medaille), wellicht een edelman.

♦ Diagnose
Belangrijkste verschijnselen: Grote, platte en harde zwelling van de neus.
Nevenverschijnselen: Oude man, rijkelijk gekleed.
Klinische diagnose: Rhinoscleroma

♦ DefinitIe: rhinoscleroma
Een nieuwe aangroe, bijna zo hard als steen, tast de neusgaten en nabij gelegen delen aan. De ziekte begint in de huid van de voorhof van de neus en rond de neusgaten. De letsels bestaan uit platte, geïsoleerde of samengegroeide knobbels.

♦ Bespreking
De diagnose rhinoscleroma voor de neusuitgroei op dit schilderij in Stockholm is in 1923 voorgesteld door E. Hollander in zijn boek Die Medizin in der Klassischen Malerei (p. 260-261).
Vandaag is rhinoscleroma endemisch. De ziekte heeft een voorkeur voor individuen die in achtergestelde landelijke regio's in centraal Europa, Afrika, Indonesië, Egypte en Midden-Amerika wonen.
Ze wordt veroorzaakt door Klebsiella rhonoscleromatis, een gramnegatieve bacterie.
De poolse arts Johann von Mikulich beschreef de histologische kenmerken ervan in 1877, von Frisch identificeerde het organisme in 1932 en Belinov stelde het gebruik van de term scleroma respiratorium voor, omdat het pathologische proces bij rhinosclerose niet enkel de bovenste, maar ook de lagere luchtwegen aantastte. In 1961 toonde Steffen en Smith aan dat Klebsiella rhinoscleromatis conform Koch's postulaat was en dat het een etiologische factor was bij de typische ontstekingsverschijnselen van scleroma. In 1890 had de Duitse arts en bacterioloog Robert Koch de criteria vastgelegd om uit te maken of een bepaalde bacterie al dan niet de oorzaak was van een gegeven ziekte. Koch's criteria brachten de zo noodzakelijke wetenschappelijke klaarheid in wat tot dan toe een erg verward gebied van de geneeskunde was. Hij slaagde er zo in de etiologie van anthrax en tuberculose te bewijzen.
Koch's postulaten luidde aldus:
- de bacterie moet aanwezig zijn bij elk geval van de ziekte
- de bacterie moet geïsoleerd worden van de gastheer van de ziekte en in een zuivere cultuur gekweekt worden
- de specifieke ziekte moet opnieuw verschijnen als een zuivere cultuur van de bacterie wordt ingeënt bij een gezonde ontvankelijke gastheer
- de bacterie moet opnieuw verkregen kunnen worden van de experimenteel ingeënte gastheer

Bron: Jan Dequeker

Jan Dequeker
De kunstenaar en de dokter kijken naar schilderijen

Foto's
wikipedia.org

MMIZ
ErasmusMC
Rotterdam