Osteomyelitis

Giovanni Battista Crespi, genaamd Il Cerano
1557, Novara - 23 oktober 1632 , Milaan, Italië

♦ Schilderij uit de serie Mirakels van de heilige Carolus Borromeus ♦

De heilige Carolus Borromeus (1538-1584) was in 1560 tot kardinaal-aartsbisschop van Milaan benoemd door zijn oom, de nieuw verkozen paus Pius IV. Hij oefende die functie uit tot zijn dood in 1584. Carolus was een van de grote hervormers van de kerk. Hij diende bij het concilie van Trente en werkte daarna in zijn diocees de hervormingen uit die dit concilie gevraagd had. Hij zette zich onvermoeibaar in voor de armen, in het bijzonder nadat de pest was uitgebroken in Milaan.
Zijn hele fortuin, dat bepaald niet onaanzienlijk was, spendeerde hij aan de armen.

♦ Diagnose:
Belangrijkste verschijnselen: Waterzucht onderbeen, zweer, etterende fistel, onaangename geur
Nevenverschijnselen: Jong volwassen vrouw, goede algemene gezondheid, verpleeghulp knijpt haar neus dicht
Klinische diagnose: Chronische osteomyelitis, abces van Brodie

♦ Definitie: osteomyelitis
Ontsteking van het beenmerg

♦ Bespreking:
Chronische osteomyelitis is een gevolg van acute osteomyelitis: de infectie blijft en chronisch etterende fistels, ontstaan als gevolg van afgestorven weefsels. Een subacuut of chronisch abces kan ook uitzaaien naar een ander bot of kan meteen als chronische infectie ontstaan.
Zo’n abces van Brodie, zoals het genoemd wordt, vinden we gewoonlijk bij uiteinden van lange botten, waar we een onmiskenbaar verdikking van het been zien.
Röntgenstralen onthullen een centraal gebied waar het bot verdund is en min of meer daaromheen een verharding met afzet van nieuw aangemaakt bot en soms met afgestorven weefsel in de holte. Terugkeren van de infectie is gewoon bij chronische osteomyelitis.

Extensieve chirurgie met verwijdering van het afgestorven weefsel is een belangrijk onderdeel van een succesvolle therapie. Vroeger was amputatie vaak onvermijdelijk. Afgestorven botweefsel (een zogenaamd sekwester/doodweefsel) in het ontstekingsgebied wordt soms pas vele jaren na de acute ontsteking uitgestoten en laat dan niet zelden fistels achter. Deze open afvoerkanaaltjes raken natuurlijk zwaar geïnfecteerd met allerhande bacteriële flora en een kwalijk riekende etter.
Hollander stelt de diagnose van osteomyelitis aan de hand van een Berlijnse kopie van dit schilderij door Simon Vouet
Roberto Margotta suggereerde gangreen van de voet als diagnose op basis van dezelfde prent, gekopieerd uit de reeks Mirakels van de heilige Carrolus Boromeus in de Milanese Kathedraal.

Bron: Jan Dequeker


♦ Osteomyelitis

♦ De oorzaken
Er zijn twee vormen van osteomyelitis, een acute en een chronische.
- acute vorm is meestal het gevolg van een infectie met Staphylococcus aureus.
Deze leeft normaal op de huid zonder kwaad te doen, maar kan in de bloedsomloop komen en het botweefsel infecteren als gevolg van een wond, breuk, gewrichtsvervanging of injectie in een bloedvat met een besmette naald
- chronische vorm hierbij heeft de patiënt gedurende vele jaren met tussenpozen verschijnende symptomen. Amputatie is soms nodig, vooral bij patiënten met diabetes of een slechte bloedsomloop. Wanneer een infectie optreedt na een operatie waarbij de patiënt een kunstgewricht heeft gekregen, zijn de vooruitzichten afhankelijk van het type infectie, de mogelijkheid om het kunstgewricht veilig weer te verwijderen en de algemene gezondheid van de patiënt.

♦ Soms gaat acute osteomyelitis over in de chronische vorm

♦ De diagnose
Als de arts vermoedt dat u osteomyelitis hebt, kan hij een röntgenonderzoek, scintigrafie of MRI-scanning laten uitvoeren om het aangedane bot op te sporen.
Als er pus wordt gevormd, kan er met een fijne naald een monster uit het bot worden genomen, zodat de verwekker kan worden achterhaald.

♦ Behandeling
Behandeling van osteomyelitis verloopt na bepaling van het veroorzakend organisme door behandeling met een voor dat organisme effectief antibioticum dat intraveneus wordt toegediend. Als de osteomyelitis veroorzaakt vanuit door een andere infectie en weefsel is afgestorven, is vaak een operatie noodzakelijk om het dode weefsel te verwijderen. Ook is vaak drainage van abcessen noodzakelijk. Soms worden hierbij kralensnoeren met antibiotica in de wond achtergelaten om ter plaatse gedurende lange tijd een hoge concentratie te kunnen krijgen.

♦♦ Staphylococcus aureus
- microscopisch: Gram positieve coccen in trosvorm
- kweek: na 48 uur, grote, gladde, meestal hemolytische en gele kolonie

Jan Dequeker
De kunstenaar en de dokter

Medische Microbiologie en Infectieziekten
ErasmusMC_Rotterdam

Foto's
wikimedia.org