Borstontwikkeling (vertraagd)

Piero di Cosimo
1462, Firenze - 1521, Firenze, Italië

♦ Simonetta Vespucci (1453-1476) ♦

De jonge vrouw op het schilderij van Piero di Cosimo, draagt een elegant gevlochten haartooi, in een stijl van een donna: een complexe schikking van vlechten, gedecoreerd met parels en vervlochten met parelsnoeren. Haar hoge voorhoofd is geschoren volgens de mode die in zwang was in de Italiaanse en Nederlandse aristocratische kringen van het laatste kwart van de 15de eeuw.
Er gaat een zekere mistroostigheid uit van de zichzelf herhalende vormen van de avondlijke wolken, waarmee de schilder wellicht de stemming wilde oproepen die heerste na de vroege dood van deze vrouw.
Ze stierf in 1476 aan tuberculose, op de leeftijd van 23 jaar.
Ook de dode boom links op het schilderij verwijst daarnaar. Dit symbool voor de dood vind je vaak op de achtergrond in landschappen van de Italiaanse renaissance.
Het motief vindt overigens nog een echo in de slang die rond haar halssnoer kronkelt.

♦ Diagnose
Belangrijke verschijnselen: Puberale borsten, geen areola. Tepel en areola vormen samen geen afzonderlijk heuveltje.
Nevenverschijnselen: Jonge edelvrouw.
Klinische diagnose: Vertraagde borstontwikkeling door tekort aan oestrogeen.

♦ Definitie: Tanner(1) stages en borstontwikkeling
Stage 1: borst prepuberaal; alleen verheffing van de tepel
Stage 2: borstknop voelbaar en vergrote tepelhof (areola); 8.9-12.9 jaar (10.9 gemiddeld)
Stage 3: verheffing van borstcontour; tepelhoven (areolae); leeftijd 9.9-13.9 jaar (11.9 gemiddeld)
Stage 4: areolae vormen een tweede heuvel op de borst; leeftijd 10.5-15.3 jaar (12.9 gemiddeld)
Stage 5: volwassen borstcontour, areolae verdwijnen in de algemene borstcontour

♦ Bespreking
Simonetta Vespucci was geboren in Simonetta Cattaneo in 1453. Men is niet zeker over haar geboorteplaats Sommigen zeggen dat ze geboren is in Porto Venere, de plaats waar ook de godin Venus het levenslicht zag. Andere zeggen dat het in Genua was.

Vijftien jaar oud trouwde ze met Marco Vespucci, die een verre neef was van Amerigo Vespucci, naar wie Amerika gernoemd is. Via de Vespucci familie kwam ze in contact met beroemde schilders uit die tijd Zo stond ze onder andere model voor Botticelli. Haar schoonheid leverde de inspiratie van zijn schilderij De geboorte van Venus en andere allegorische schilderijen.
Haar gezicht stond model voor de maagd Maria op diverse religieuze schilderijen.
Ze was de passie van de grote Medici familie en wellicht was ze de maïtresse van prins Lorenzo de Medici (Lorenzo il Magnifico). Maar ook Lorenzo's broer Giuliano begeerde haar.
Ongelukkiglijk kreeg ze tuberculose (zie microbe-canvas Mycobacterium tuberculosis), waaraan ze op 26 april 1476 stierf. Pas 9 jaar na haar dood voltooide Botticelli het schilderij De geboorte an Venus.

Er is enige discussie over het symbool van de slang die zich rond haar halssnoer kronkelt.
Giorgio Vasari zag daarin een zinspeling van Cleopatra, die volgens Plutarchus gestorven was aan de beet van een apisadder.
Volgens Schmeider(2) is de slang echter veeleer een verwijzing naar de hiëroglyfische symboliek van Egyptische inslag. In de mythografie van de late klassieke oudheid stond de slang die zichzelf in de staart bijt voor de eeuwigheid of voor de zichzelf verjongende cyclus van de tijd. Daarom ook hoorde het symbool bij de goden Janus, de god van het nieuwe jaar en Saturnus (Kronos vaak verward met de tijd chronos) of 'Vadertje Tijd'.
in de bijbehorende inscriptie wordt Simonetta beschreven als Ianuensis (toegewijd aan Janus). De slang was ook het symbool voor prudentia (voorzichtigheid).
Wellicht wordt Simonetta hier dus geprezen voor haar wijsheid.

(1) Tanner J.M., Davies P.S., Clinical longitudinal standards for height and height velocity for North American children, J. Pediatr 1985; 107:317-29
(2) Schmeider N.,The art of the portrait. Benedikt Tascher Verlag, Köln, Germany, 1994

Bron: Jan Dequeker
De kunstenaar en de dokter kijken naar schilderijen

Jan Dequeker
De kunstenaar en de dokter kijken naar schilderijen

Foto's
Wikipedia.org
Wikimedia.org